Człowiek odkąd poznał i zdobył ogień zdawał sobie sprawę jakim nieujarzmionym żywiołem on jest. Wykorzystywał go w codziennym życiu wiedząc jednocześnie, iż bywa on niebezpieczny. Od zarania dziejów ludzie walczyli z ogniem, na początku spontanicznie później tworząc specjalne jednostki zajmujące się walką z tym nieobliczalnym żywiołem.
Już od 1794r. na ziemiach wielkopolskich wychodzą pierwsze rozporządzenia policyjne „O pożarach przez się powstających i zapobieganiu takowym”. Są to pierwsze sygnały, że walkę z pożarami należy zorganizować i unormować.
W państwie niemieckim istniał Krajowy Związek Straży Pożarnych obok Związku Zawodowych Straży Pożarnych. Związek ten był nadzwyczaj czynny i na skutek bliskiego kontaktu z władzami rządowymi miał decydujący wpływ na uchwalanie ustaw przeciwpożarowych. W statucie Związku było przewidziane tworzenie Związków prowincjonalnych i na tej podstawie został założony między innymi w 1863r. Prowincjonalny Śląsko-Poznański Związek „Związek towarzystw pożarnych i ratunkowych oraz i komun (miast i wsi Śląska i Poznańskiego)”, do którego to Straże pożarne Prowincji Poznańskiej należały jako Okrąg od roku 1867. Tę datę należy zatem uważać jako datę założenia Związku poznańskiego, czyli protoplastu dzisiejszego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczpospolitej Polskiej na ziemiach wielkopolskich.
Myśl założenia Związków Okręgowych wyszła od Straży pożarnej w Lesznie, która dnia 8 maja 1887r. założyła pierwszy Związek Okręgowy. Z biegiem czasu potworzyły się dalsze Związki Okręgowe tak, że ostatecznie były następujące Związki:
- Poznań Centrum,
- Południe,
- Południe-Wschód,
- Wschód,
- Północno-Wschód,
- Północno-Zachód,
- Zachód,
W momencie gdy Polska odzyskała niepodległość ówczesny zastępca prezesa Związku E.Jahneke zwołał Walne Zebranie Związku i pod jego przewodnictwem 11 stycznie 1920r. uchwalono nową nazwę Wielkopolski Związek Straży Pożarnych oraz opracowano polski statut i wybrano nowy Zarząd.
Zgodnie z nowym statutem powstało 11 Okręgów, które w 1923r. powiększono o kolejnych 5, aby w 1927r. ostatecznie utworzono 33 Okręgi:
- Powiat Poznański,
- Powiat Szamotulski,
- Powiat Wolsztyński,
- Powiat Wągrowiecki,
- Powiat Bydgoski,
- Powiat Inowrocławski,
- Powiat Gnieźnieński,
- Powiaty: Ostrowski i Odolanowski,
- Powiat Jarociński,
- Powiat Leszczyński,
- Powiat Chodzieski,
- Powiat Strzeliński,
- Powiat Kościański,
- Powiat Koźmiński,
- Powiat Śremski,
- Powiat Kępiński,
- Powiat Czarnkowski,
- Powiat Gostyński,
- Powiat Grodziski,
- Powiat Krotoszyński,
- Powiat Międzychodzki,
- Powiat Mogileński,
- Powiat Nowo-Tomyski,
- Powiat Obornicki,
- Powiat Ostrzeszowski,
- Powiat Pleszewski,
- Powiat Rawicki,
- Powiat Szubiński,
- Powiat Śmigielski,
- Powiat Średzki,
- Powiat Wrzesiński,
- Powiat Wyrzyski,
- Powiat Żniński,
